Hutbe: Akraba İlişkileri

Hutbe: Akraba İlişkileri

Muhasibi
Hutbe: Akraba İlişkileri

بسم الله الرحمن الرحيم

فَآ ذَالْقُرْبيَ حَقَّهُ وَالْمِسْكِينَ وَابْنَ السَّبِيلِ ذَلِكَ خَيْرٌ لِلَّذِينَ يُرِيدُونَ وَجْهَ اللهِ وَ اُولَئِكَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ

قال النبي صلي الله عليه وسلم : "لاَ يَدْخُلُ الْجَنَّةَ قَاطِعٌ

Muhterem Müslümanlar!
Yüce Rabbimiz insanoğlunu toplumsal bir varlık olarak yaratmıştır. Bizi kuşatan en yakın sosyal çevre, ailemiz ve akrabalarımızdır. Bu sebeple dinimizin önemle üzerinde durduğu konulardan birisi de akrabalık bağlarının gözetilmesidir. Hem Kur’ân-ı Kerîm’de hem de hadis-i şeriflerde bu hususta önemli uyarılar ve müjdeler vardır. Hutbemin başında okuduğum âyet-i kerîmede Allah Teâlâ şöyle buyuruyor: Akrabaya, yoksula, veya yolda kalmışa hakkını ver. Allah’ın rızasını isteyenler için bu en iyisidir. İşte bunu yapanlar kurtuluşa erenlerdir [1]. Nisa sûresinin 36. âyetinde şu önemli buyruklar yer alır: Allah’a ibadet edin ve O’na hiç bir şeyi ortak koşmayın. Ana babaya, akrabaya, yetimlere, yoksullara, yakın komşuya, uzak komşuya, yakın arkadaşa, yolcuya, emriniz altında bulunanlara iyi davranın. Allah kendini beğenen ve daima böbürlenip duran kimseyi sevmez.
Aziz Müminler!
Allah Teâlâ Peygamber Efendimiz’e tebliğ görevini yüklerken, Önce yakın akrabanı uyar [3] buyurmuştur. Bu âyet-i kerimenin bize yüklediği görev çok açıktır. Her müslüman önce kendi yakınlarından başlamak suretiyle eş, dost ve akrabalarını zaman zaman ziyaret edecek, dertleriyle ilgilenecek, bu vesileyle gerektiğinde iyiliği tavsiye ederek ve hataları konusunda uyararak onları Allah’ın emir ve yasaklarına uymaya davet edecektir. Bu tür dostane ikazlara, aydınlatmalara hepimizin ihtiyacı var.
Sevgili Peygamberimiz (s.a.v.) birçok hadisinde, akrabalık hukuku ve âdâbı konusunda bizlere önemli mesajlar vererek şöyle buyurmuşlardır: Akrabayla ilgisini kesen kimse cennete giremez [2]. Allah’a ve âhiret gününe inanan akrabasını gözetsin [4]. Bir başka hadisi şeriflerinde ise: Fakire yapılan yardımın sevabı bir, akrabaya yapılanınki ise iki kattır; biri yardım sevabı, diğeri de akrabayı görüp gözetme sevabıdır [5] buyurdular.
Sahabeden bir zat Peygamber Efendimiz’e gelerek, Ya ResûlAllah! Bana öyle bir şey söyleyiniz ki onu yapınca cenneti kazanayım, cehennemden de uzak kalayım diye bir talepte bulununca Sevgili Peygamberimiz kendisine, Allah’a kulluk eder, ona hiçbir şeyi ortak koşmazsın, namazı kılar, varsa zekatını verirsin; sıla-i rahm yaşatırsın, yani eş dost ve akrabanı ziyaret edersin [6] buyurdular.
Değerli Müminler!
Hutbemi bir âyet-i kerime meâliyle bitiriyorum: Ey İnsanlar! Sizi bir tek nefisten yaratan ve ondanda eşini yaratan ve ikisinden bir çok erkekler ve kadınlar üretip yayan Rabbine karşı gelmekten sakının. Kendisi adına birbirinizden dilekte bulunduğunuz Allah’a asi olmaktan sakının, akrabalık haklarına da riayet edin. Şüphesiz Allah üzerinizde gözetleyicidir. [7] ________________________
[1] Rûm, 30/38.
[2] Buhârî, Edeb , 11; Müslim, Birr , 18,19.
[3] Şuarâ, 26/214.
[4] Buhârî, Edeb , 85; Müslim, Îmân , 74, 75.
[5] Tirmizî, Zekât , 26.
[6] İbn Mâce, Zekât , 28.
[7] Nisa, 4/1.

Cevap: Hutbe: Akraba İlişkileri

@hmet
Diyanet Hatay müftülüğü
hutbe akraba ilişkileri

AKRABA İLİŞKİLERİ

Aziz Mü’minler !
Mensubu bulunduğumuz yüce İslâm dininin insana yüklemiş olduğu dinî ve ahlâkî sorumluluklardan biri de akraba ilişkilerine riâyet etmektir. Kişiye nesep yönü ile yakın olan veya aynı soydan gelen kimselere akraba denir. Dinimiz, akrabalık konusunda kan bağını esas almakla birlikte, evlilik ve emzirmeden doğan akrabalığa da aynı şekilde önem vermiş, gerek dinî gerekse hukukî konularda kadın ve erkek akraba arasında fark gözetmemiştir. Bu nedenle akrabalık vasfı taşıyanlara karşılıklı birtakım hak ve sorumluluklar yüklemiştir.
Bu durum, ahlâkî görevleri de içine alacak şekilde akrabalık hukuku tabiri ile ifade edilir. Kur’an-ı Kerim’de akrabalar arasındaki ilişkilerin sağlam, sıcak ve devamlı olması, akrabaların madden ve mânen birbirlerini desteklemeleri hususunda şöyle buyrulur: Allah’a ibadet edin ve O’na hiçbir şeyi ortak koşmayın. Ana-babaya, akrabaya, yetimlere, yoksullara, yakın komşuya, uzak komşuya, yakın arkadaşa, yolcuya, ellerinizin altında bulunanlara (köle, cariye, hizmetçi ve benzerlerine) iyi davranın; Allah kendini beğenen ve daima böbürlenip duran kimseyi sevmez. (1)

Muhterem Müslümanlar!
Akraba arasındaki ilişkilere dinî- ahlâkî bir tabir olarak sılayı rahim denir. Sılayı rahim, hakkı verilmesi ve korunması gereken her çeşit akrabalık bağını ifade eder.

Hadis-i şerifte; akrabalık bağının Rahman’dan bir bağ olduğu, her kim bunu korursa, Allah’ın onunla rahmet bağı kuracağı, kim de koparırsa, Allah’ın ondan rahmet bağını koparacağı bildirilmiştir. (2) Bir âyette; Kendisi adına birbirinizden dilekte bulunduğunuz Allah’tan ve akrabalık bağını koparmaktan sakının (3) buyrulur. Peygamberimiz (sav) de; Allah’a ve ahiret gününe iman eden kimse sılayı rahim yapsın (4) Kim rızkının bollaşmasını ve ömrünün uzamasını isterse sılayı rahim yapsın (5) buyurmak suretiyle bunun önemine işaret etmiştir.

Değerli Kardeşlerim !
Dinimiz, karşılıklı ziyaret, haberleşme, maddî ve mânevî yardımlaşma, dayanışma, iyilik ve ikram, iyi ve kötü günleri paylaşma, davete icabet, hasta ziyareti, bayramlaşma, tebrikleşme ve tâziye gibi çeşitli yollarla akraba ilişkilerinin korunmasını ve güçlenmesini emretmektedir. Buna göre, bir Müslüman’ın akrabalarından sıkıntıda olanlara maddî ve mânevî yardımda bulunması, gönüllerini alması, büyük olanlara saygı ve hürmet göstermesi, küçüklere de şefkat ve merhametle muamele etmesi dinî bir görevdir.

Hutbemi Peygamberimiz (sav) bir hadisi ile bitirmek istiyorum.
Efendimiz (sav); Fakirlere verilen sadakanın bir sadaka, akrabalara verilen sadakanın ise; iki sadaka sayıldığını belirtmişlerdir. (6)
————————-
1. Nisa, 4/36
2. Tirmizi, Birr,16; Ebu Dâvut, Edep,66
3. Nisa, 4/1
4. Buhârî, Edep, 31, 85
5. Buhârî, Edep, 12, 25
6. Tirmizî, Zekât, 26