Vaaz Konusu: Namazla ilgili hükümler

Vaaz Konusu: Namazla ilgili hükümler

Hoca
NAMAZLA İLGİLİ HÜKÜMLER

A-GİRİŞ:

Bilindiği gibi yüce Allah’ı bir kabul etmek, O’nun eşsiz varlığını kabul etmek farzların en büyüğüdür. Bundan sonra farzların en büyüğü ve en önemlisi namazdır. Şu kainatta Allah’a ve imanın şartlarına tam olarak inandıktan sonra en büyük hakikat ve ibadet beş vakit namazdır.
B-KONU İLE İLGİLİ AYETLER

Namaz belirli vakitlerde farzdır.
إِنَّ الصَّلاَةَ كَانَتْ عَلَى الْمُؤْمِنِينَ كِتَابًا مَوْقُوتًا}
Nisa Suresi Ayet: 130
Namaz mü’minler üzerine belli vakitlerde kesin olarak farz kılındı. Ayet, Namazın günün belli vakitlerinde farz olduğunun altını çiziyor.
Kur’anda namaz vakitleri belirtilmiştir.
أَقِمِ الصَّلاَةَ لِدُلُوكِ الشَّمْسِ إِلَى غَسَقِ اللَّيْلِ وَقُرْآنَ الْفَجْرِ إِنَّ قُرْآنَ الْفَجْرِ كَانَ مَشْهُودًا}
78:İsra Suresi Ayet
Öğle vakti, Güneşin zevalinden/ batıya meylinden, gecenin karanlığının iyice bastığı vakte kadar namazlarını tam olarak kıl. Bir de uzunca Kur’an okuyarak sabah namazını kıl ki o gece ve gündüz meleklerinin şahit olarak hazır bulunduğu bir namazdır .
Bu ayette öğle,ikindi,akşam ve yatsı namazları bir cümle içinde zikredilmiş, sabah namazı ayrıca belirtilip, onun şahitli bir namazolduğu, biraz fazlaca Kur’an okunması gerektiğine dikkat çekilmiştir.
Farz namazların vakti beştir.
وَأَقِمِ الصَّلاَةَ طَرَفَيِ النَّهَارِ وَزُلَفًا مِنَ اللَّيْلِ إِنَّ الْحَسَنَاتِ يُذْهِبْنَ السَّيِّئَاتِ ذَلِكَ ذِكْرَى لِلذَّاكِرِينَ}
Ayet:114:Hud Suresi
Ey Peygamber! gündüzün iki tarafındaki namazları layıkıyla kıl. Gecenin başlangıcındaki namazları da kıl. Şüphesiz hasenât/namazlar, seyyiâtı/günahları temizler. Bu ders alanlar için bir nasihattır.
Gündüzün iki tarafı, gün ortasında güneşin batı tarafına meylinden önceki ve batı tarafına meylinden sonraki bölümleridir. Gündüzün öğleden önceki bölümüne ğadve denir. Bu bölümde sabah namazı yer alır. Gündüzün öğleden sonraki bölümüne aşiyye, denir. Bu bölümde öğle ve ikindi namazları yer alır. Gecenin ilk bölümündeki namazlar ise akşam ve yatsı namazlarıdır.
فَاصْبِرْ عَلَى مَا يَقُولُونَ وَسَبِّحْ بِحَمْدِ رَبِّكَ قَبْلَ طُلُوعِ الشَّمْسِ وَقَبْلَ غُرُوبِهَا وَمِنْ آنَاءِ اللَّيْلِ فَسَبِّحْ وَأَطْرَافَ النَّهَارِ لَعَلَّكَ تَرْضَى}
130-Ayet:Taha Suresi
Ey Peygamber! Senin Peygamberliğin hakkında söyledikleri yalanlara ve istihzalara aldırma sabret. Güneş doğmadan önce sabah namazını kıl. Güneş batmazdan önce de ikindi namazını kıl. Rabbini tesbih ederek hem noksan sıfatlardan ve kusurlardan tezih et, hem de kemal sıfatları ve nimetlerini överek hamd ve sena et. Gece saatlerinde yatsı namazını ve gündüzün etrafında da öğle ve akşam namazlarını kılara O’nu tesbih et. Böyle sürekli ibadet yaparsan, karşılığında Rabbinin sana vereceği mükafatlardan dolayı hoşnut ve razı olursun .
Ayet beş vakit namaza ve namzın Allah’a hamdi ve tesbihi içinde barındırdığına, o vakitlerde ibadetin ve duanın daha anlamlı ve önamli olduğuna işaret etmektedir.
Müminlerbaşarıya ereceklerdir.

{قَدْ أَفْلَحَ الْمُؤْمِنُونَ} {الَّذِينَ هُمْ فِي صَلاَتِهِمْ خَاشِعُونَ}
Mü’minun Suresi:1-2
Gerçekten mü’minler kurtuluşa ermişlerdir. Onlar ki namazlarında huşu içindedirler.
Ayet. Namazını huşu, Allah’a saygı ve sevgi ile kılanmüminlerinzafere ereceklerini, hedefledikleri makam ve mertebeye kavuşacaklarını bildirmektedir.
Namazlarını hatalı kılan, gösteriş için namaz kılanların duruumu
{فَوَيْلٌ لِلْمُصَلِّينَ} {الَّذِينَ هُمْ عَنْ صَلاَتِهِمْ سَاهُونَ}{الَّذِينَ هُمْ يُرَاءُونَ}
Maun Suresi: 4-6
Yazıklar olsun o namaz kılanlara ki, onlar kıldıkları namazlarından gafildirl, şuursuzca namaz kılarlar. Onlar namazlarıyla insanlara gösteriş yaparlar.Amellerini gösterip insanların gönlünde bir mertebe edinmeyi ve övülmeyi umarlar.
Namzdan sehv ile kılmak…
1- Nmazı Allah’ın huzurunda olduğu bilincine varmadan kılmak,
2- Namazı hatalı bir şekilde kılmak.
3- Fikir dağınıklığı yüzünden kaç rekat kıldlğını şaşırmaktır.
4- Namazı unutup vaktini kaçırmaktır.
5- Namazı önemsememektir.
Bu sebeplerle onu vaktinde kılmanın sevincini , vaktinden çıkarıp kazaya bırakmanın üzüntüsünü duymamak ve ne birinci halin sevabını, nede ikinci halin vebalini önemli bulmamaktır.

Namazın hatırını saymayıp onunla telifi yakışır almayan ve ancak namaz kılmayanlara yakışan kötülükleri ve günahları işlemektir.
Namaz kötülüklerden korur
إِنَّ الصَّلاَةَ تَنْهَى عَنِ الْفَحْشَاءِ وَالْمُنْكَرِ
Ankebut Suresi: 29
Muhakkak ki namaz, insanı, ahlâk dışı davranışlardan, meşrû olmayan işlerden uzak tutar.
Ayet namazın, sahibini kötü ahlak ve fiillerden alıkoyacağını, dolayısıyla başşına gelecek uhrevi cezalardan ve helaketlerden koruyacağını belirtiyor. Ayrıca namaz insanı dünyevi bazı felaketlerden de korur.
Namazın özü tekbir, tesbih ve hamd ile Allah’ı anmaktır.
قَدْ أَفْلَحَ مَنْ تَزَكَّى(14){وَذَكَرَ اسْمَ رَبِّهِ فَصَلَّى}
A’la Suresi:14- 15
Şurası muhakkak ki nefsini küfür ve isyanlardan temizleyen, Rabbinin adını anan ve namaz kılan kimse kurtuluşa ermiştir .
Namaz kılacak kişi kıbleye döner, kılacağı namaza niyet edip Allahü Ekber diyerek tekbir alır. Tekbir alırken baştaki hemzeyi uzatmaksızın telaffuz etmek gerekir. Uzatarak okumak ise manayı değiştireceğinden dolayı eğer bilerek ve kasden uzatılmışsa namazı bozduğu gibi, Allah korusun küfre sebeptir. Hataen uzatarak okursa namazı bozmaz ve küfre sebep olmaz. Bu konuda hocalarımız ve camaatimiz dikkatli olmalıdır.
C_KONU İLE İLGİLİ HADİSLER:

Beş vakit farz namazın ehemmiyetini şu hadis ne güzel anlatır. Ebu Hureyre demiştir ki: Rasulullah şöyle buyurdu: Kıyamet günü kulun hesaba çekileceği ilk ameli farz namazlarıdır. Eğer bu namazlar tam ve makbul olarak eda edilmişse kulun hesabı kolay geçer ve maksuduna erişir. Ancak bu ibadet makbul ve düzgün olmazsa kulun sorgusu zor geçer ve matlubuna ulaşamaz. Şayet farz namazlarında eksiklik söz konusu ise Aziz ve Celil olan Allah ” kulumun bu noksanlarının kendileriyle tamamlanacağı sünnet ve nafile namazları var mı, araştırınız? Buyurur. Böylece farz namazların eksik kalanları sünnet ve nafile namazlarla takviye edilir. Onun diğer amellerden sorguya çekilmesi bu minval üzere devam eder. ( Tirmizi, mevakit 188)
Mü’minlerin dünya ve ahiret saadetlerinin elde etmelerinde bu kadar büyük bir ehemmiyete haiz olan namazların kamil manada eda edilebilmesi için bazı hususlara riayet etmek gerekir

D-NAMAZIN FARZLARI:

a) Namazın Şartları
1. Hadesten tahâret ( gerekli hallerde namaz ve gusül abdesti almak)
2. Necâsetten tahâret (bedenini, elbisesini ve namaz kılacağı yeri temizlemek)
3. Setr-i avret (vücudunun gerekli yerlerini örtmek)
4. İstikbâl-i kıble (Namazda kıbleye yönelmek)
5. Vakit (Namazı vaktinde Kılmak)
6. Niyet
b) Namazın Rükünleri
1. İftitah tekbiri (Allâhu Ekber)demek
2. Kıyam (namazda ayakta durmak)
3. Kıraat (Namazda Kur’an okumak)
4. Rükû (Namazda rukuya eğilmek)
5. Secde (manazda secde yapmak)
6. Ka`de-i ahîre şeklinde sıralanır

E-NAMAZIN VÂCİPLERİ :
Namazın vâciplerinden herhangi birinin terkedilmesi namazı bozmaz. Namazın vâciplerinden biri sehven terkedilmişse sehiv secdesi yapılması, eğer kasten terkedilmişse namazın iade edilmesi yani yeniden kılınması gerekir.
Hanefîler’deki vâcip kavramı, diğer mezheplerde bulunmadığı için burada Hanefîler’in terminolojisine göre belirtilen vâciplerin bir kısmı, öteki mezheplerde farz sayılırken, bir kısmı sünnet sayılmaktadır. Farz olan bir şey terkedildiği zaman namaz fâsid (geçersiz) olur. Namazın vâciplerinden biri bilerek terkedildiği zaman namazı yeniden kılmak (iade), bilmeyerek (sehven) terkedildiği zaman ise sehiv secdesi yapmak lâzım gelir. Sehiv secdesi yapılmadığı zaman ise, eksikliğin verdiği kerahete rağmen namaz geçerlidir.
Namazın vâcipleri şunlardır:
1. Namaza "Allâhüekber" sözüyle başlamak.
2. Nafile ve vacip namazların her rek`atında, farz namazların ilk iki rek’atında Fâtiha sûresini okumak.
3. Farz namazların ilk iki rek`atında, vâcip ve nâfile namazların her rek`atında Fâtiha’dan sonra, Kur’an’dan kısa bir sûre veya buna denk düşecek bir veya birkaç âyet okumak (zamm-ı sûre), Fâtiha’ya bir küçük sûre veya en küçük sûreye denk üç kısa âyet ya da üç kısa âyete denk bir uzun âyet eklemek vâciptir (En küçük sûre Kevser sûresi [İnnâ a`taynâke’l-kevser] ve en kısa âyet "sümme nazar" âyetidir). Fâtiha’dan sonra bir sûre daha okumak çoğunluğa göre sünnettir.
4. Farz olan kıraati ilk iki rek`atta yerine getirmek.
5. Fâtiha’yı, eklenecek sûreden önce okumak.
6. Tek başına namaz kılarken öğle ve ikindi namazları ile gündüz kılınan nâfile namazlarda gizli okumak (kırâat-i hafî yapmak). Gizli okumanın ölçüsü, sadece kendisinin duyabileceği kadar kısık bir sesle okumaktır. Sabah, akşam ve yatsı namazları ile gece kılacağı nâfile namazlarda kişi serbesttir; isterse sesli (cehrî), isterse hafî (alçak sesle) okuyabilir.
7. Cemaatle kılınan namazda imam, sabah namazı ile akşam ve yatsı namazlarının ilk iki rek`atında sesli okumalıdır. Cuma namazında, bayram namazlarında, cemaatle kılınan teravih namazında, teravihten sonra cemaatle kılınan vitir namazında da imam kıraati yüksek sesle yapar.
İmam, öğle ve ikindi namazlarının bütün rek`atlarında, akşam namazının üçüncü ve yatsı namazının son iki rek`atında kıraati hafî yapar.
8. Secdede alın ile birlikte burnu da yere koymak.
9. Üç ve dört rek`atlı namazlarda ikinci rek`atın sonunda oturmak (ka`de-i ûlâ = ilk oturuş).
10. Namazların gerek ilk, gerekse son oturuşunda teşehhütte bulunmak, yani Tahiyyât’ı okumak.
11. Namazın sonunda sağ ve sol tarafa selâm vermek ("es-Selâmü aleyküm ve rahmetullah" cümlesinin "es-Selâm" kısmını söylemek vâcip, "aleyküm ve rahmetullah" kısmını söylemek ise sünnettir).
12. Farz olan fiillerin sırasına riayet etmek (kıyamdan sonra rükûa gitmek, iki secdeyi peş peşe yapmak gibi).
13. Farz olan fiili geciktirmemek. Meselâ, birinci oturuşta Tahiyyât’ı okuduktan sonra, "Allahümme salli alâ Muhammed" diyecek kadar bir süre bekledikten sonra üçüncü rek`ata kalkılacak olursa farz geciktirilmiş sayılır ve sehiv secdesi gerekir.
14. Vitir namazında Kunut duası okumak Ebû Hanîfe’ye göre vâcip, İmâmeyn’e (Ebû Yûsuf ve İmam Muhammed) göre sünnettir.
15. Ramazan ve kurban bayramı namazlarının her iki rek`atında ilâve (zâit) üçer tekbir almak (bayram namazının ikinci rek`atında rükûa giderken tekbir almak da vâciptir. İkinci rek`atta getirilen ilâve tekbirler rükûdan hemen önce olduğu için bu rek`atta rükûa giderken alınan tekbir de vâcip sayılmıştır).
16. Sehiv secdesi yapılmasını gerektiren bir fiilde bulunulmuşsa sehiv secdesi yapmak. Sehiv secdesinden sonra selâm vermek de vâciptir.
17. Ta`dîl-i erkâna riayet etmek Ebû Yûsuf’a göre farz, Ebû Hanîfe ve Muhammed’e göre vâciptir.
18. Namazdayken secde âyeti okunmuşsa tilâvet secdesi yapmak (bk. Tilâvet Secdesi).

F-DEĞERLENDİRME
İlk önce namazın mü’minler üzerine yazılı bir farz olduğu belirtilidi. Namazın beş vakit olduğunu bildiren ayetler Kuran’dan iktibas edildi. Bu beş vaktin hikmetleri kısa olarak açıklandı. Ardından hakiki bir namazın huşu içinde kılınan bir namaz olduğu birkaç ayet yazilarak açıklanmaya çalışıldı. Daha sonra namazın belli başlı farz ve vacipleri kısa açıklamalarla anlatılmaya çalışıldı.

Kaynak: .odemismuftulugu.gov.tr

Cevap: Vaaz Konusu: Namazla ilgili hükümler

EHLİMAN
Namaz kılmak İslam dinin en belirgin ve önemli ibadetidir.Dinin direği olarak kabul edilmiş olan bu ibadet ile Müslüman olanlar ve olmayanlar ancak ayırt edilebilir. Her gün 5 defa Allah’ın huzuruna çıkmak ve deyim yerinde ise insanların kendilerini resetlemeleri ve temiz bir sayfa açmaları için bir fırsattır.

namazla ilgili vaaz, namazla ilgili vaazlar, namazla ilgili sohbet