Mecelle Kaideleri

Mecelle Kaideleri

muvahhidim
Mecelle ilk 99 Madde
1. Bir işten maksat ne ise hüküm ona göredir.
2. Ukudda itibar; makasıd ve meânîyedir, elfaz ve mebânîye değildir.
3. Yakîn, şekk ile zail olmaz.
4. Bir şeyin bulunduğu hal üzere kalması esastır.
5. Kadîm kıdemi üzere terk edilir.
6. Zarar kadîm olmaz.
7. Beraet-i zimmet asıldır
8. Sıfât-ı ârızada aslolan ademdir.
9. Bir zamanda sabit olan şeyin hilâfına delil olmadıkça bekasiyle hükmolunur.
10. Bir emr-i hâdisin akreb-i evkatına izafesi asıldır.
11. Kelâmda aslolan manâ-yı hakikîdir.
12. Tasrih mukabelesinde delâlete itibar yoktur.
13. Mevrid-i nassta içtihada mesâğ yoktur.
14. Alâ hilafi’l-kıyas sabit olan şey, sâire makîsun aleyh olmaz.
15. İçtihad ile içtihad nakzolunmaz.
16. Meşakkat teysîri celbeder.
17. Bir iş dayyik olduğunda muttesi’ olur.
18. Zarar ve mukabele bizzarar yoktur.
19. Zarar izale olunur.
20. Zaruretler, memnu olan şeyleri mubah kılar.
21. Zaruretler, kendi miktarlarınca takdir olunur.
22. Bir özür için caiz olan şey o özrün zevali ile batıl olur.
23. Mani zail olduğunda memnû avdet eder.
24. Bir zarar kendi misli ile izale olunamaz.
25. Zarar-ı âmmı def’ için zarar-ı hâss ihtiyar olunur.
26. Zarar-ı eşedd zarar-ı ehaff ile izale olunur.
27. İki fesad teâruz ettiğinde ehaffı irtikab ile a’zamının çaresine bakılır.
28. Ehven-i şerreyn ihtiyar olunur.
29. Def-i mefasid celb-i menâfi’den evlâdır.
30. Zarar bikadri’l-imkân def’olunur.
31. Hâcet umumi olsun, hususi olsun zaruret menzilesine tenzil olunur.
32. Iztırar gayrın hakkını iptal etmez.
33. Alması memnû olan şeyin vermesi dahi memnûdur.
34. İşlenmesi memnû olan şeyin istenmesi dahi memnûdur.
35. Âdet muhakkemdir.
36. Nâsın istimali bir hüccettir ki onunla amel vacip olur.
37. Âdeten mümteni’ olan şey, hakikaten mümteni’ gibidir.
38. Ezmânın tagayyürü ile ahkâmın tagayyürü inkâr olunamaz.
39. Âdetin delâletiyle mana-yı hakiki terk olunur.
40. Âdet ancak muttarid veyahut galib olduğunda muteber olur.
41. İtibar galib-i şâyie olup, nadire değildir.
42. Örfen mâruf olan şey, şart kılınmış gibidir.
43. Beyne’t-tüccar mâruf olan şey, beynlerinde meşrût gibidir.
44. Örf ile tayin, nass ile tayin gibidir.
45. Mani ve muktezî teâruz ettiğinde mani takdim olunur.
46. Vücudda bir şeye tabi olan, hükümde dahi ona tabi olur.
47. Tabi olan şeye ayrıca hüküm verilemez.
48. Bir şeye mâlik olan kimse, o şeyin zaruriyyâtından olan şeye dahi malik olur.
49. Asıl sâkıt olduğunda fer’ dahi sâkıt olur.
50. Asıl sabit olmadığı halde fer’in sabit olduğu vardır.
51. Sâkıt olan şey avdet etmez.
52. Bir şey batıl olduğunda onun zımnındaki şey dahi batıl olur.
53. Aslın ifası kabil olmadığı halde bedeli ifa olunur.
54. Bizzat tecvîz olunmayan şey, bitteba’ tecvîz olunabilir.
55. İbtidâen tecvîz olunmayan şey, bekaen tecvîz olunabilir.
56. Beka ibtidâdan esheldir.
57. Teberru ancak kabz ile tamam olur.
58. Raiyet yani tebaa üzerine tasarruf maslahata menûttur
59. Velâyet-i hâssa velâyet-i âmmeden akvâdır.
60. Kelâmın imali ihmalinden evlâdır.
61. Mana-yı hakiki müteazzir olduğunda mecaza gidilir.
62. Bir kelâmın imali mümkün olmaz ise ihmal olunur.
63. Mütecezzî olmayan bir şeyin bazısını zikretmek, küllünü zikretmek gibidir.
64. Mutlak ıtlakı üzere cârî olur. Eğer nassan yahut delâleten takyîd delili bulunmaz ise.
65. Hâzırdaki vasıf lağv ve gâibdeki vasıf muteberdir.
66. Sual cevapta iade olunmuş addolunur.
67. Sâkite bir söz isnad olunmaz, lâkin ma’rız-ı hâcette sükût beyandır.
68. Bir şeyin umûr-u bâtınada delili o şey makamına kaim olur.
69. Mükâtebe muhâtabe gibidir.
70. Dilsizin işaret-i ma’hûdesi, lisan ile beyan gibidir.
71. Tercümanın kavli her hususta kabul olunur.
72. Hatası zâhir olan zanna itibar yoktur.
73. Senede müstenid olan ihtimal ile hüccet yoktur.
74. Tevehhüme itibar yoktur.
75. Bürhan ile sabit olan şey, ıyânen sabit gibidir.
76. Beyyine müddeî için ve yemin münkir üzerinedir.
77. Beyyine hilâf-ı zahiri ispat için ve yemin aslı ibka içindir.
78. Beyyine hüccet-i muteaddiye ve ikrar hüccet-i kasıradır.
79. Kişi ikrarı ile muaheze olunur.
80. Tenakuz ile hüccet kalmaz. Lâkin mütenakızın aleyhine olan hükme halel gelmez.
81. Şartın sübutu indinde ona muallak olan şeyin sübutu lâzım olur.
82. Bikadri’l-imkân şarta riayet olunmak lâzım gelir.
83. Vaadler suret-i ta’lîki iktisab ile lâzım olur.
84. Bir şeyin nef’i, damânı mukabelesindedir.
85. Ücret ile damân müçtemi’ olmaz.
86. Mazarrat, menfaat mukabelesindedir.
87. Külfet nimete ve nimet külfete göredir.
88. Bir fiilin hükmü failine muzaf kılınır ve mücbir olmadıkça amirine muzaf kılınmaz.
89. Mübaşir yani bizzat fail ile mütesebbib müçtemi’ olduğunda hüküm ol faile muzaf kılınır.
90. Cevaz-ı şer’î damâna münâfi olur.
91. Mübaşir muteammid olmasa da amin olur.
92. Mutesebbib müteammid olmadıkça dâmin olmaz.
93. Hayvanatın kendiliğinden olarak cinayet ve mazarratı hederdir.
94. Gayrin mülkünde tasarrufla emretmek batıldır.
95. Bir kimsenin mülkünde onun izni olmadan âhar bir kimsenin tasarruf etmesi caiz değildir.
96. Bilâ sebeb-i meşrû birinin malını bir kimsenin ahzeylemesi caiz olmaz.
97. Bir şeyde sebeb-i temellükün tebeddülü o şeyin tebeddülü makamına kaimdir.
98. Kim ki bir şeyi vaktinden evvel isti’cal eyler ise mahrumiyetiyle muâteb olur.
99. Her kim ki kendi tarafından tamam olan şeyi nakzetmeye sa’y ederse sa’yi merduddur.

mecelle kaideleri, mecelle, mecelle 99