Yerde bulunan küçük değersiz şeyleri almak caiz midir?

Yerde bulunan küçük değersiz şeyleri almak caiz midir?

faith63
Selamun Aleykum

ben 1 sene önce balık tutmaya gitmiştim orada kopmuş misinaların ucunda 2 tane silikon balık buldum bunları almıştım ama şimdi helal mı haram mı diye aklıma takıldı bunları kullanabilir miyim yoksa ne yapıyım bida bu hadis var buna göre mi amel etsem ?

, Hz. Rasulullah (sav) yolda yürürken bir miktar yiyecek buldu. Sonra dedi ki: Eger bu malin zekattan oldugundan korkmasaydim onu yerdim. Bu hadisi Buhari ve Müslüm rivayet etmistir.

Allah razı olsun

Cevap: yerde bulunan küçük değersiz şeyleri almak caiz midir?

rana
ve aleykumusselam ve rahmetullah

LUKATA (BULUNAN MAL)

Bir şeyi yerden kaldırıp almak; ilmi, kitaplardan öğrenmek; kılları yolmak; bulunan mal hakkında kullanılan bir İslâm hukuku terimi. Mülkiyetini veya üzerindeki hakkını terketme niyyeti olmaksızın sahibinin iradesi dışında kaybolmuş ve başkası tarafından bulunup sahibine verilmek üzere alınmış, bulanın sahibini bilmediği muhterem (üzerinde sahibinden başkasının tasarruf hakkı olmayan) mal.

Lukata ile ilgili hükümleri İslâm hukukunun iki temel kaynağından ikincisi olan Hz. Peygamber`in sünneti düzenlemektedir. Kur`an-ı Kerîm lukata ile ilgili hükümleri açıklamamıştır (bk. Ebû Dâvud, Sünne, 5; Azîmâbâdî, Avnu`l-Mâbûd, Medine 1388-89/1968-69, XII, 354-356). Bu durum sünnet`e olan ihtiyacın en açık delîlidir.

Lukata konusunun mihverini teşkil eden hadis şudur: Zeyd b. Halid el-Cühenî (r.a.)`dan rivayet edildiğine. göre Hz. Peygamber (s.a.s) şöyle buyurmuştur: Bir adam Hz. Peygamber (s.a.s)`e gelerek lukatanın hükmünü sordu. Hz. Peygamber: "Onun mahfazasını ve bağını belle, sonra bir yıl ilân et! Sahibi gelirse verirsin. Aksi takdirde onu nasıl istersen öyle yap" buyurdu. Adam: Koyunun hükmü nedir diye sordu. Hz. Peygamber:

"Onu al. O ya senin yahut din kardeşinin veya kurdundur" buyurdu. Adam; -kaybolmuş devenin hükmü nedir diye sordu. Hz. Peygamber: "Ondan sana ne? Su tulumu ve çarığı beraberinde. Sahibi rastlayıncaya kadar suya gider ve ağaçları yer" buyurdu (Buharî, Lukata 1, 2, 3, 4, 9, 10,11; Müslim, Lukata,1, 2, 5, 7, 8, 9…).

Bulunan malın alınmasının efdal olup olmadığı ihtilâflıdır. Hanefî ve Şafiîlere göre bulunan bir malın sahibine vermek üzere alınması, terkinden efdaldır. Çünkü böyle bir malı almakla, onun kaybolması önlenmiş olmaktadır. Ahmed b. Hanbel (ö. 241/855) ise, böyle bir malı almanın, nefsi haram yemekle karşı karşıya getireceğinden, terkinin daha faziletli olduğu görüşündedir (Kâsânî, Bedâyiu`s-Sanayi`, Kahire 1327-28/1910, VI, 200; İbnü`l-Hûmâm, Fethu`l-Kadir, Kahire 1389/1970, VI, 118; Şirbînî, Muğni`l-Muhtaç, Kahire 1379/195960, II, 406; İbn Kudâme, el-Muğni, Nşr. M. Halil Herrâs, Kahire, ty., V, 694). Lukatanın alınıp muhafaza edilmesi ve sahibi çıktığında ona verilmesi, bütün ilâhi dinlerde mevcud bulunan zaruret-i diniyye`den malı koruma prensibine dahildir (Karâfi, el-Furuk, Kahire 1347, IV,33). Lukatayı alırken mültakit (lukatayı alan)in niyyeti önemlidir. Lukatayı alan sahibine vermek üzere alırsa, lukata onun yanında emânet hükmündedir ve telef olması halinde. ödeme mükellefiyeti yoktur. Ancak kendisine mal edinmek maksadıyla alırsa; gâsıb hükmündedir ve malın telef edilmesi halinde tazmin gerekir (Vehbe ez-Zühaylî, Nazariyyetü`d-Damân, Dımaşk 1402/1982, s. 174-175; Ali el-Hafif, ed-Damân fil-Fıkhi`l-İslâmî, Kahire 1971, I,102,104,107). Ancak Lukatayı alanın sahibine vermek üzere emâneten aldığının ortaya konulması bazı görevlerin yerine getirilmesine bağlıdır. Bunlar;

a. İşhâd: Lukatayı alanın bunu kendisi için almayıp sahibine vermek üzere aldığına iki adil kişiyi şahid tutmasıdır. Ebû Hanife`ye göre işhâd vâcip; Maliki, Şafiî ve Hanbelilere göre müstehaptır (Tahâvî, Şerhu Meâni`l-Asâr, Kahire 1388/1968, IV,136; Şevkânî, Neylü`l-Evtâr, Kahire 1357/1983, V, 339; Nevevî, el-Mecmû, Beyrut, t.y., XV, 255-258; İbn Kudâme, a.g.e., V, 708; Necib el-Mutîî, Tekmiletü`l-Mecmü`, Bâcî, el-Müntekâ, Kahire 1332, VI, 135).

b. İlân: Lukatanın -sopa, kırbaç, ip vb. gibi insanların değer vermediği önemsiz şeyler hariçinde- 1 yıl ilânı vaciptir (Tahâvî, a.g.e., IV, 136; İbn Kudâme, a.g.e., V, 694; Bâcî, a.g.e., VI, 136; Nevevî, Şerhu`l-Müslim, Kahire 1349, XII, 22). İlândan maksad malını sahibine ulaştırmaktır. Bundan dolayı ilân insanların kalabalık bulundukları yerlerde özellikle malın bulunduğu civarda belli aralıklarla yapılmalıdır. Mültakit lukatayı ilân ederken sadece cinsini -altın, gümüş gibi- zikretmelidir. Vasıfların hepsini zikretmesi halinde buna muttali olan ve sahibi olmayan birisi lukatayı kendisinin olduğunu iddia ederek alabilir. Bu durumda multakit lukatayı tazmin eder. Buna göre lukata başkasına gösterilemez (Erdebîlî, el-Envâr, Kahire 1326, I, 446; Bâcî, a.g.e., VI, 136). İlân herhangi bir masrafı gerektirirse Hanefî, Şafiî, Hanbelilere göre ilân masrafları multakite aittir. Malikilere göre ise multakit lukatanın ilânı için yapılacak masrafları lukatadan verilmek üzere bir başkasına yaptırabilir (Vehbe ez-Zühaylî, el-Fıkhu`l-İslâmî, Dımaşk 1405/1985, V, 778; Abdülkerim Zeydan, Mecmûa Buhûs Fıkhiyye, Bağdad 1407/1986, s. 329-330).

Şârî`in lukatayı alma konusundaki izni işhâd ve ilânla kayıtlıdır. Bu görevleri yerine getirmeye multakit hakkında gasb hükümleri uygulanır (bk. Gasb mad.).

Multakitin bulduğu malı koruması ve ilân etmesi karşılığında bir ücret hakkı yoktur. Yaptıkları, teberrûdan ibarettir. Ancak mal sahibi multakite bahşiş verebilir. Hanbelî ve Şafiîlere göre ise mal sahibinin vaadi varsa mültakit buna hak kazanır (Kâsânî, a.g.e., II, 202; İbn Adilberr, el-Kafi, Riyad 1400/1980, II, 839; İbn Kudâme, a.g.e.,V, 745; Şâfiî, el-Ümm, Bulak 1321-25, III,.291).

Multakitin lukataya yapmış olduğu masrafları mal sahibinden alabilmesi için masrafları hâkimin izniyle yapmış olması şarttır. Aksi takdirde bu masraflar teberrû mahiyetindedir. Hâkimin izniyle yapılan masrafları mal sahibinin ödememesi durumunda multakite masrafları ödettirinceye kadar malı hapis hakkı doğar (Şeyh Bedreddin, Câmiul-Fusûleyn, Kahire 1300, II, 81; Kâsânî, a.g.e., VI, 203; İbnü`l-Hümâm a.g.e.,VI, 127).

Lukatanın sahibi olduğunu iddia edene teslimi:

Lukatanın sahibi geldiğinde kendisine malın verilmesi gerekir. Ancak lukatanın kendisinin olduğunu iddia edenin doğruluğunu anlamak için iki yol vardır:

1. Lukatanın vasıflarını bilmek,

2. Delil ile ispat.

Lukatanın, kendisinin olduğunu delil ile isbat edene verilmesi ittifakla vaciptir. Ancak lukatanın vasıflarını bilene verilmesi Hanefîlere göre vacip değildir. Hanbelî ve Mâlikilere göre ise vasıflarını bilene lukata verilir. Şafiîlere göre ise multakit vasfedenin doğru söylediğine kanaatı varsa lukatayı vasfedene verebilir (Serahsî, el-Mebsût, Kahire 1324-31, XI, 8; Kâsânî, a.g.e., VI, 202; İbnü`l-Hümâm, a.g.e., VI, 129 vd.; İbn Kudâme, a.g.e., V, 709-711; Sehnûn, el-Müdevvene" Kahire 1324, VI, 174-175; Şâfiî, a.g.e., III, 288; Şirbinî, a.g.e., II, 416).

Yorum: Yerde bulunan küçük değersiz şeyleri almak caiz midir?

Kayıtsız Üye
Ilcede oturuyorum.sinav için merkeze gittim.yolda yururken saat buldum.etrafta sorabilecegim kimse yoktu.bi arkadaşa verdim saati tak diye.saati buldugumu basta söylemedim sonradan soyledim arkadaşimda sahibini bulamazmiyiz diye sordu ama artık çok gecti saatin sahibini bulmamiz imkansiz gibi birsey.simdi ne yapmalıyım bana bir yardimvi olurmusunuz? ?

Yorum: Yerde bulunan küçük değersiz şeyleri almak caiz midir?

mum
Bulunan eşya için çevreye sorulur, buna imkan yok ise artık onu ihtiyacı olan birine verirsiniz ki öyle yapmışsınız.. Arkadaşınız güle güle kullansın

Kayıtsız Üye
Dün caaminin önünde asılı bir şapka buldum şapka kirlenmişti kimsenin almadığı belliydi bendimde şapkam kaybolmuştu onu aldım ihtiyacım olduğu için simdi kafamı Kurcalayan bir şey var acaba harammı çok merak ediyorum

arifselim
Senin şapkan kaybolmuş olsa bile bunu alman helal değildir. O birinin olabilir ve onu arayabilir isteyebilir. En doğrusu o şapkayı tekrar camiye bırakmaktır. Harama ve şüpheye gerek yoktur.

Kayıtsız Üye
Bugün okulda sıramın hemen yanında bir kalem buldum sınıftakilere sordum kimsenin degilmiş bende bu yüzden aldım sahibi gelirse veririm dedim fakat sahibi gelmezse benim bu kalemi kullanmam günah olurmu

ait
Sınıf kaç kişi olabilir ki herkes oturuyorken sınıfa kalemin kime ait olduğunu sorabilirsin. Sahibi çıkmazsa kullanırsın.

Kayıtsız Üye
yolda toplanmış ama sahibi olmayan bir avuç erik buldum bir kaç tane aldım yedim harammıdır

arifselim
Sahibi olup olmadığından ilk önce emin olman gerekir. Ancak gerçekten sahibi olmadığına kanaat getirirsen yiyebilirsin yoksa az veya çok olsun yemen caiz olmaz. Bu yediklerin için ufak bir sadaka ver.

Kayıtsız Üye
Ben yolda yururken rimel buldum ve etrafta kimse yoktu ve tenha bir yer sanirim sahibi dusurmus sahibini bulma ihtimalim dusuk ben kendim için kullansam yerine zekat versem caiz olur mu ?

Caddede geçerken altın bebek künyesi buldum.üzerinden arabalar geçmiş.sanırım trafik ışıklarından geçerken biri düşürmüş.aldım.haram mıdır.

arifselim
Eğer sorup sahibini bulma imkanın yoksa ihtiyacı olan birisine verirsin. Eğer senin ihtiyacın varsa sende kullanabilirsin. İhtiyacın varsa bunun yerine sadaka da vermene gerek yoktur.

Kayıtsız Üye
Selamun aleykum
Universite kampusunde voleybol sahasinin içindeki oturaklarda bir kulaklik buldum. yaklasik bir saat kadar voleybol oynadik kimse gelmedi .hava karanlik saganak ve yagmur vardi bende kulakligi aldim ne yapmalıyım ?

imam
Bulduğunuz eşyayı kampüs sorumlularına vermelisiniz. O emanettir ihanet etmeyin

Kayıtsız Üye
yolda yürürken sucuk ve kaşar buldum. gece 11 civarında. sokakta kimse yoktu. bende onu alıp arkadaşlarımla birlikte yedim. bunun hükmü nedir.

mum
Afiyet olsun. Sonraki gün çevreye sormanız lazım eğer sahibi bulunursa ödemelisiniz

Kayıtsız Üye
Öncelikle selamın aleyküm parkta bir çardaga oturdum ve bir poşet gördüm poşetin içinde kurabiye ve bir miktar çekirdek vardı.Baya vakit geçti gelen giden olmadı saat gece 1:30 gibi aldım. Yemem haram mıdır helal midir.Orada kalırsa alan olmaz ise ziyan olacağını düşündüm.Acil cevap verirseniz sevinirim.Teşekkürler

mum
Biz olsak almayız ve asla yemeyiz çünkü ne olduğu belirsizdir, zehirli de olabilir necis de.
Yemeniz haram olmasa da bu gibi durumlarda yemenizi tavsiye etmeyiz.

Büşyas
Merhabalar benim eşim tir şoförü yolda tırla beraber giderken önümuzden taze mısır yüklü kamyon geçti biz karşı istikamete gidiyorduk o arkasında kaldı oda başka bir istikamete yolda yarim çuval 42 tane mısır düşürmüş çuvalla eşim indi topladı çuvala temizledi yolu bekledik adam gelmedi bizde aldık eğer almasaydık yoldan geçen arabalar ezecekti çünkü yolum ortasina düşürmüş baya bekledik gelmedi bende evime getirdim tipirizine attım bende diyorum kimseleri kadar ihtiyaç sahibine para versem haram olurmu hala

mum
Mısırları yiyin afyet olsun

Kayıtsız Üye
Merhabalar, amcam her sabah denize gidip denize düşürülmüş değerli değersiz eşyaları toplar. Bu bayram yanına gittiğimizde kardeşim ve bana denizden çıkardığı güneş gözlüklerinden verdi bunu kullanmak caiz midir ?

mum
Denizde bulduğunuz eşyaların sahiplerini bulmanız zor onun için kullanabilirisiniz

Kayıtsız Üye
Markette çalışıyorum binlerce insan birşeylerini unutup gidiyo tekrar göremiyoruz aynı kişileri eşyaları biz alıyoruz gördüğümüz kişilere eşyaları teslim ediyoruz fakat göremediklerimiz hep kalıyo bu caiz mi ?

mum
Kayıp eşya maddi değeri fazlaysa saklanmalı ve ilan edilmelidir.
İlan edilmesine rağmen sahibi çıkmazsa kullanılabilir.

Kayıtsız Üye
Selamun aleykum. Ben okula giderken ve gelirken evimin yakınında bir ceviz ağacı var. Ben gelip giderken bu cevizler hep yola dökülüyor. 4-5 tane alıp yedim. 5tane falanda toprağa dikmek için aldım (bir hafta içinde). Hatta 3 tane kendim koparttım ama haramdır diye yiyemedim oradaki bahçe duvarına gidip koydum. Yediğim ve dikeceğim cevizler haram mıdır?

mum
Sözünü ettiğiniz ceviz ağacı birilerine ait bahçe içerisindeyse izinsiz alamazsanız, hem yediğiniz hem ektiğiniz haram olur, kul hakkıdır.

Kayıtsız Üye
Evet bir apartmanın bahçesindeki ağaç ama yola dökülüyor ve yıllardır toplayan yok. O yüzden aldım. Eğer haramsa ne yapmalıyım? Sadaka ise ne kadar acaba?

mum
Apartmana ait ise sahipleri var demektir. Cevizleri geri yerne bırakınız.

Hazha
Cevizleri nasıl vereyim. Zaten yedim ve diktim. Başka ne yapayım

Kayıtsız Üye
Ben kalabalik bir hastahane önünde sahte değersiz bir künye buldum kopup düşmüş haram mıdır ?Teşekkürler

Ensar
Değersiz bir eşya bulunduğu taktirde o bulunan şeyin alınmayıp bırakılması tavsiyesi vardır. Malın alınıp sahibi bulunduğu taktirde o kişiye verirsiniz. Eşyanın değeride burada önemlidir. Örneğin yolda bulunan bir kalem ile telefon arasında fark vardır o ölçüyü artık siz kıyas edin. Sözün kısası değerli şeylerse 1 sene kadar sahibini sorar ararsınız, gerçekten değersiz şeyi almanızda herhangi bir beis yoktur.

yolda bulunan yiyecek haram mı, yerde bulunan yiyecek, bulduğun bir şeyi kullanmak günah mı