Mutezile mezhebi nasıl ortaya çıkmıştır?

Mutezile mezhebi nasıl ortaya çıkmıştır?

Kayıtsız Üye
mutezile mezhebi nasıl ortaya çıkmıştır

Cevap: mutezile mezhebi nasıl ortaya çıkmıştır?

Muhasibi
4. Mutezile Mezhebi:
Hasan-i Basrî’nin talebelerinden Vâsıl b. Ata’nın ders halkasından ayrılarak ayrı bir ekol oluşturmaya başlaması üzerine Hasan-i Basri (ra) İ’tezele annâ Vasıl demiş, bunun üzerine kurduğu ekole Mutezile denilmiştir. Emeviler döneminde gelişmiştir. Mutezile mezhebinin doğmasına sebep Kaderiye mezhebinin kaderi inkâr etmesidir. Kaderiye Allah’ın şerri yaratmayacağı düşüncesinden yola çıkarak şerri insanın yaptığına inanmaktadırlar. Bu sebeple de amellerin takdir edilmediğini düşünürler.

Mutezile birçok yönü ile kaderiyeye benzemekle beraber ayrıldıkları hususlar da vardır. Ancak Mutezilenin Usul-i Hamse dedikleri temel görüşleri şunlardır:

1. Tevhit: Allah’ın sıfatlarının varlığını kabul etmek Tevhit ilkesine zıttır. Sıfatları kabul etmek ise kadim olanların çokluğunu iktiza eder. Buna Taaddüd-ü Kudemâ adı verilir. Ehl-i Sünnet ise bu meseleyi Allah’ın sıfatları onun ne aynıdır, ne de gayrıdır diyerek çözüme kavuşturmuştur.

2. Adalet: Allah adildir, kullarına zulmetmez. Bu sebeple insan hürdür ve hür olduğu için iradesi ve kudreti ile kendi fiillerinin yaratıcısıdır. Kul için hayırlı olanı yaratmak da Allah’a da vaciptir diyerek Allah’ın iradesini nefyetmişlerdir. Böylece kader inkâr edilmiş olmaktadır.

3. Va’d ve Vaîd: Kişi mü’min ve itaatkâr olarak vefat eder ahirete giderse mükâfatı, günahkâr ve kâfir olarak ölürse cezayı hak eder. Mutezile ameli imandan bir cüz sayarak amelde eksiği olanı imansız saymıştır.

4. Emr-i bil-maruf ve Nehy-i ani’l-Münker: Bu bütün Müslümanlara farzdır. İslam’ın davetinin yayılması da buna bağlıdır demiştir. Söz ve fiille bunun ifasını şart görmüşlerdir. Ne var ki Müslüman olmayana yumuşak davranan Mutezile mütefekkirleri, Müslümanlara ise günah işlemeleri sebebiyle çok katı ve sert davranmışlardır.

5. El Menzile-Beyne’l-Menzile: Ameli imanın bir cüz’ü sayan Mutezile büyük günah işleyip ölün mü’mini imandan çıkarır, ama küfre de sokmaz. İman ile küfür arasında bırakır. Tövbe etmeden öleni de kâfir sayar.
Bütün bunlarla beraber Hicri 2. Asırda ortaya çıkan Mutezile İslam düşünce sisteminin yayılmasından ve İslam Felsefesinin oluşmasında büyük rolü ve katkısı olmuştur. Ayrıca Ehl-i hak olan Ehl-i Sünnet ve’l-Cemaat mezhebinin teşekkülüne de sebep olmuştur. Mutezile’nin fikirlerine cevap vermek amacı ile çalışan Selefiye devamı olan İslam muhakkikleri de Ehl-i Sünnet kelamının oluşmasını sağlamıştır.

5. Mürcie Mezhebi:
Ümit verenler anlamına gelen Mürcie mezhebi Kaderiye ve Mutezileden sonra onların fikirlerine tepki olarak doğmuştur. Bunlar günah işleyen mü’minlere ümit vereceğiz diye ifrat ederek Kâfire sevabı fayda vermediği gibi, mü’mine de günahı zarar vermez demiştir.

mutezile mezhebi nasıl ortaya çıkmıştır, Mutezile nasıl ortaya çıkmıştır, mutezile nasıl ortaya cikmistir