Büyüklere saygı Küçüklere sevgi göstermekle ilgili hadisler

Büyüklere saygı Küçüklere sevgi göstermekle ilgili hadisler

Kayıtsız Üye
büyüklere saygı küçüklere sevgi göstermekle ilgili hadisler

Cevap: büyüklere saygı küçüklere sevgi göstermekle ilgili hadisler

Fetva Meclisi

BÜYÜKLERE SAYGI VE KÜÇÜKLERE SEVGİ

A-GİRİŞ:

İnsana sevgi ve saygı dinimizin emri ahlaki değerlerimizin temel taşıdır. Küçüklere sevgi, Büyüklere saygı, güzel ahlaktır ve ibadet sayılır. Nitekim Peygamberimiz (sav); Küçüklerimize merhamet etmeyen, büyüklerimize saygı duymayan bizden değildir buyurmuştur. (Tirmizi 7/155)

Yüce Rabbimizin diğer varlıklardan farklı olarak insanlara bahşettiği en güzel özelliklerin başında sevgi, saygı ve merhamet duyguları gelir. İnsan ancak bu yüce duygular sayesinde mutlu olabilir. Bizlere düşen yüce Allah’ın emrettiği, Peygamber Efendimizin yaşayarak gösterdiği şekilde hareket ederek, yaşlılarımıza saygı ve hürmet etmelidirler. İyilik yapan iyilik bulur. Seven sevgi görür. Saygılı olan saygıyla karşılanır. Atalarımız bu gerçeği Bugün bana yarın sana; etme bulma dünyası sözleriyle özetlemişlerdir.

Küçüklerimize sevgi, şefkat ve merhamet, onların ruh sağlığının korunması ve gelişiminde, zekâ ve karakterlerinin oluşumunda önemli bir etkendir.

Yüce Allah (c.c.) çocuklarımızı sevmeyi, şefkat ve merhamet etmeyi ve en iyi şekilde eğitmeyi emretmiştir. Çünkü çocuklarını eğitmeyen güzel ahlak değerleriyle yetiştirmeyen toplumların geleceğinden umudu olamaz Küçükler sevgiyi ve sevmeyi büyüklerinden öğrenirler. Bu noktada Sevgili Peygamberimiz.(s.a.v.) bize örnek olmuştur. Bizler de çocuklarımıza ve gençlerimize örnek olmalıyız.

B-KONU İLE İLGİLİ AYETLER:

وَقَضَى رَبُّكَ أَلاَّ تَعْبُدُواْ إِلاَّ إِيَّاهُ وَبِالْوَالِدَيْنِ إِحْسَانًا إِمَّا يَبْلُغَنَّ عِندَكَ الْكِبَرَ أَحَدُهُمَا أَوْ كِلاَهُمَا فَلاَ تَقُل لَّهُمَآ أُفٍّ وَلاَ تَنْهَرْهُمَا وَقُل لَّهُمَا قَوْلاً كَرِيمًا

Rabbin, kendisinden başkasına asla ibadet etmemenizi ve ana-babaya iyi davranmanıza kesin olarak emretti. Eğer onlardan biri, ya da her ikisi senin yanında ihtiyarlık çağına ulaşırsa, sakın onlara öf! bile deme; onları azarlama; onlara tatlı ve güzel söz söyle. (İsraf, 17/23)

İslam dini büyüklerimize saygı göstermemizi ve onlara her konuda öncelik vermemizi emreder. Saygı göstermemiz gerekenlerin başında önce anne ve babamız gelmektedir Ayeti kerimeden de anlaşılacağı gibi anne ve babamızın yanımızda yaşlanmaları halinde her zamankinden daha fazla dikkat etmemiz emredilmiştir. Onlara tatlı ve güzel söz söylememiz gerekir. Milletimizin örf ve âdetinde büyüklere saygı, küçüklere merhamet vardır.

يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا قُوا أَنفُسَكُمْ وَأَهْلِيكُمْ نَارًا وَقُودُهَا النَّاسُ وَالْحِجَارَةُ عَلَيْهَا مَلَائِكَةٌ غِلَاظٌ شِدَادٌ لَا يَعْصُونَ اللَّهَ مَا أَمَرَهُمْ وَيَفْعَلُونَ مَا يُؤْمَرُونَ

– Ey iman edenler! Kendinizi ve ailenizi, yakıtı insanlar ve taşlar olan ateşten koruyun. O ateşin başında gayet katı, çetin, Allah’ın kendilerine verdiği emirlere karşı gelmeyen ve kendilerine emredilen şeyi mutlaka yapan melekler vardır (Tahrîm, 66/6).

Dünya hayatının süsü, evimizin neşesi ve göz aydınlığımız olan yavrularımız, en değerli ve önemli varlıklarımızdır. Onları kırmadan, azarlamadan, sevgi ve ilgiyle yaklaşmalıyız. Çocuklarımızı kendimizden, ailemizden uzaklaştırmamalı; cami ve cemaat sevgisiyle yetiştirmeli; Allah (c.c.) ve peygamber (sav) aşkıyla sulamalı; genç dimağlarına Allah ve peygamber sevgisini, İslam’ın ahlak anlayışını ve Allah’a ibadet aşkını aşılamalıyız. Hassas ruhlarını incitmeden, merhamet kanatlarımızı onların üstüne germeliyiz. Kötülere, kötülüklere ve zararlı alışkanlıklara karşı korumalıyız. Onların hem dünya hem de ahiret mutlulukları için çalışmalıyız. Allah’ın emir ve yasaklarına uygun bir hayat tarzı benimsemelerine yardım ederek, hayırlı birer evlat olarak yetiştirmeye çalışmalıyız.

وَالْوَالِدَاتُ يُرْضِعْنَ أَوْلاَدَهُنَّ حَوْلَيْنِ كَامِلَيْن لِمَنْ أَرَادَ أَنْ يُتِمَّ الرَّضَاعَةَ…

Çocuğuna süt emzirme görevini tam olarak yapmak isteyenler için, Annelerin çocuklarını emzirme süresi, tam iki yıldır. (bakara 2/233)

Modern psikoloji, ebeveynin çocuğa sevgi ve şefkat gibi manevi ilgisinin en az maddi ilgi kadar önemli olduğunu, bu ilgiden yoksun kalan çocukların uyum probleminin bulunduğunu, suç işleme eğiliminin daha güçlü olduğunu göstermektedir. Ayrıca çocuğun anne sütüyle beslenmesi bedensel olduğu kadar ruh sağlığı bakımından da çok yararlı görülmektedir. Kur’an-ı Kerim’in yukarıdaki ayetinin anneye verdiği görev çocuğun beden ve ruh sağlığının dengeli olarak gelişimini gayet v
eciz olarak vurgulamaktadır. Kendisini iki yıl emziren anneye, sayısız sıkıntı ve meşakkatlere katlanan anne ve babaya karşı sevgi ve saygıyla muamele borcunu çocuklara ve gençlere hatırlatmaktadır.

C-KONU İLE İLGİLİ HADİSLER:

1)- لَيْس مِنَّا مَنْ لَمْ يَرْحَمْ صَغِيرَنَا وَيُوَقِّرْ كَبِيرَنَا

Küçüklerimize merhamet etmeyen, büyüklerimize saygı göstermeyen bizden değildir (Tirmizî, Birr, 15; Ebû Dâvûd, Edeb, 66).
Hadis-i şerif, küçüğe sevgi, büyüğe saygı göstermenin, Müslümanların temel ahlâkî vasfı olduğunu ortaya koymaktadır. Bir toplumun bekâsında, sevgi ve saygı hayatî önem taşıyan iki temel esastır.

Bir gün Ashâb-ı kiram(r.a.), Peygamberimizin(s.a.v.) yanında oturuyorlardı. O sırada yaşlı bir kişinin yaklaştığı görüldü, anlaşılan Hz. Peygamber’le görüşmek istiyordu. Sahabeler yaşlı kişiye yer açmakta biraz yavaş davranınca sevgili Peygamberimiz(s.a.v.) şöyle buyurdular: "Küçüklerimizi sevmeyen, büyüklerimizi saymayan bizden değildir . Buyurdu.

2)- Bir genç, yaşından dolayı bir kimseye saygı gösterirse Allah (c.c.) da yaşlanınca kendisine saygı gösterecek kişiler takdir eder .(Tirmizi Kitabul-Birr-2023.)

3)-Peygamberimiz(s.a.v.),Merhamet etmeyene merhamet edilmez, buyurmuştur! . (Müslim, Fedâil, 66)

Dinimizin emri olan büyüklere saygıyı, küçüklere merhamet etmeyi başta biz anne babalar olarak çocuklarımıza öğretmeliyiz. Merhamet etmeyene merhamet olunmaz prensibini gençlerimize anlatmalıyız.

Yaşam devam ettiği müddetçe bu günün gençleri yarının yaşlılarıdır. Bu hayatta gençliğin ömür boyu korunamayacağı açıkça gözükmektedir. Öyle ise, bizimde bir gün yaşlanacağımızı hiçbir zaman unutmamalı, yaşlılara, özellikle anne-babamıza, dedelerimize, ninelerimize saygıda kusur etmemeli onların hayır dualarını almak için ihtiyaçlarına cevap vermeliyiz. Bu konuda da gençlerimize örnek olmalıyız. Sevgili Peygamberimizde yaşlılara her zaman hürmet etmiş, saygıda kusur etmemiş ve bir şey ikram edileceği zaman önceliğin onlara verilmesini istemiş ve her konuda onların yardımına koşmamız gerektiğini bizzat kendi hayatında yaşayarak bizlere göstermiştir. Bize güzel bir örnek olmuştur.

4)- Peygamberimizin(s.a.v.) çocukları öptüğünü gören bir bedevi bunu pek tuhaf bularak: Hayret! Siz çocukları öpüyor musunuz? Biz çocukları hiç öpmeyiz deyince, sevgi pınarı Efendimiz ona acıyarak bakmış: Allah Teâlâ senin kalbinden sevgiyi söküp almışsa, ben ne yapabilirim ,buyurmuştur. (Müslim, Fedâil 64, edep18)

5)-Peygamberimiz(s.a.v.) torunları Hasan ve Hüseyin için: Onlar benim dünyamdan (öpüp kokladığım) iki güzel çiçeğimdir derdi. (Buhari menakıp 22)

6)-Hz. Peygamber yolda rastladığı çocuklara selam verirdi . (Buhari, istii’zan 15)

Hal ve tavırlarıyla bize en güzel örnek olan peygamberimiz (sav), çocukların yetiştirilmesinde oldukça hassas davranmış, onları hiçbir zaman kırmamış ve çocuk deyip geçmemiştir. Onlarla yeri geldiğinde oynayıp, şakalaşmış, yeri geldiğinde de büyük birer insan gibi konuşmuştur. Onlara her zaman selam verip sevgi ve muhabbetle yaklaşmıştır.

Hz. Ömer(r.a.) bir adamı vali tayin etmişti. Vali ile beraber bulundukları sırada Hz. Ömer, babası şehit düşmüş olan bir çocuğu şefkatle sevip bağrına basmıştı. Vali, Hz. Ömer’in bu şehit çocuğuna karşı gösterdiği şefkati yadırgamıştı. Hz. Ömer’e: Benim üç çocuğum var, hiç birisini kucağıma alıp öpmedim, dedi. Hz. Ömer: Kendi evladına şefkati olmayanın Allah’ın kullarına da şefkati olmaz. Bu sebeple seni valilikten azlettim!" dedi ve onun görevine son verdi. Şunu unutmamak lazımdır ki küçüklere sevgi, büyüklere saygı dini ve ahlaki görevlerimizin en başta gelenlerindendir.

D-DEĞERLENDİRME ve SONUÇ:

Sevgi ve saygı, büyüklerle küçükler arasındaki uçurumu yok eden, muhabbet bağını kuran fevkalade bir iksirdir. Büyükler küçüklere sevgide, küçükler de büyüklere saygıda kusur etmemeli. Dinimiz, insanların birbiriyle görüşüp konuşmalarına, toplum halinde yaşamalarına büyük bir önem vermiştir. İnsanların birbirleriyle geçinmelerinde samimiyet, tevazu, sadelik, zorlanmama, karşılıklı yardım, nezaket, saygı, sevgi ve hayırseverlik bir esastır. Medeniyetin ve huzurun temelini karşılıklı sevgi ve saygı meydana getirir.
Bu özellikten yoksun olan bir toplumda sıkıntılar baş gösterir, kin ve düşmanlıklar görülür. O halde insanlar birbirlerini sevmeli ve saymalı, gençler yaşlılara, bilmeyenler bilginlere ve bildiğini paylaşıp öğretenlere, çocuklar anne-babalarına, öğrenciler öğretmenlerine, cemaate iştirak edenler imamlarına hürmet ve saygı göstermelidir.

ÖDEMİŞ MÜFTÜLÜĞÜ

nezaket ile hadisler