Vücudunda ciddi yaralar bulunan cenaze şafii mezhebine göre nasıl yıkanır ?

Vücudunda ciddi yaralar bulunan cenaze şafii mezhebine göre nasıl yıkanır ?

Kayıtsız Üye
vücudunda ciddi yaralar bulunan cenaze şafii mezhebine göre nasıl yıkanır

Cevap: vücudunda ciddi yaralar bulunan cenaze şafii mezhebine göre nasıl yıkanır ?

Desert Rose
Cenazenin yıkanması
Cenazeyi yıkamak farz-ı kifâyedir. Toplumdaki bazı insanların yıkaması durumunda diğerleri bu yükümlülükten kurtulur. Cenazenin cesedini bir defada yıkamak farzdır. Bu yıkamayı üç, beş, yedi gibi tek sayıda tekrarlamaksa sünnettir.
Cenazenin yıkanmasıyla ilgili bazı şartlar vardır ki, bu şartları şöyle sıralayabiliriz:
1. Cenaze, müslüman biri olmalıdır. Çünkü gayri müslimlerin ölüsünü yıkamak farz değildir. Ama yıkanması da caizdir. Zira bu yıkama temizlik amaçlıdır. Nitekim Ebû Tâlib öldüğünde Hz. Peygamber (s.a.v), onu yıkayıp kefenlemesini Hz. Ali’ye emretmiş ve o da bu emri yerine getirmiştir. Diğer mezheplere göre gayri müslim cenazeyi yıkamak haramdır.
2. Cenaze, düşük bir cenin olmamalıdır. Düşükte, kıpırdanma gibi bir hayat belirtisi görülürse, canlı olarak düştüğü ihtimaline ve ihtiyata binaen kuvvetli görüşe göre yıkanır ve namazı kılınır. Ama kendisinde hayat belirtisi görülmezse, canlılığı ortaya çıkmadığı için dört aylık olsa bile kuvvetli görüşe göre üzerine namaz kılınmaz. Ancak yıkanması ve kefenlenip defnedilmesi gerekir. Dört aylık olmayan düşüğün yıkanması, mezhebin fetvaya esas alınan görüşüne göre gerekli değildir. (Zühaylî, el-Fıkhül-İslâmî, 2/1491.)

Hanefî mezhebine göre düşük, sesi duyulmak veya hareketi görülmekle canlı olarak inerken anne rahminden tam çıkmış olmasa bile yıkanması gerekir. Yaratılışının tamamı değil de bir kısmı oluşmuş ise bilinen şekilde yıkanmaz. Sadece üzerine biraz su dökülerek bir beze sarılır. Ama her halükârda kendisine bir isim verilir. Çünkü o, kıyamet gününde haşredilecektir.

3. Az da olsa cenazenin cesedinin bir kısmı mevcut olmalıdır.

Hanefî mezhebine göre cenazenin cesedinin yarıdan çoğu veya yansıyla birlikte başının mevcut olması halinde yıkanması farz olur. Aksi halde yıkanması gerekmez.

4. Cenaze, ilâ-yi kelimetullah (Allah’ın dinini yüceltmek) uğruna şehid düşmüş biri olmamalıdır. Çünkü Peygamber Efendimiz, Uhud Gazvesi’nde şehid düşen müslümanların yıkanmamasını emrederek şöyle buyurmuştur: "Onları yıkamayın. Zira (bedenlerindeki) her yara veya kan, kıyamet gününde misk kokacaktır." (Ahmed, el-Müsned, 3/299.)
Su bulunmaması halinde veya yanarak ölmüş olup da suyla yıkandığı ve bedeni ovulduğu ya da ovmaksızın sadece su dökerek yıkamakla dahi cesedinin parçalanmasından korkulması halinde ölüye teyemmüm ettirmek de yıkama yerine geçer. Ama ovmaksızın sadece su dökmekle yıkandığında par-çalanmayacaksa, bu takdirde yıkama, ölünün üzerine sadece su dökerek ve ovulmadan yapılır.
Ölünün edep yerlerini örtmek vaciptir. Yıkayanın ve diğerlerinin oralara bakmaları ve el sürmeleri helâl olmaz. Yıkayanın, ölünün ön ve arka avret yerlerini yıkamak için eline bir bez sarması gerekir. Edep yerleri hariç, vücudunun diğer kısımlarını çıplak elle yıkayabilir.Karı koca dışında bir erkeğin bir kadını veya bir kadının bir erkeği yıkaması caiz olmaz. Eşlerden birinin, ölen eşini yıkaması caizdir. Bu hükme dayanak teşkil eden rivayetler şunlardır:Peygamber Efendimiz (s.a.v), Hz. Âişe validemize şöyle demiştir: "Sana ne ziyan! Benden önce ölsen seni yıkar, kefenler, namazını kılar ve seni (mezara) defnederim." (Dârekutnî, Cenâiz, 11; Azîmâbâdî, Avnü‘l-Ma’bûd, 8/288.)

Hz. Âişe validemiz de kadının kocasını yıkayabileceğine ilişkin olarak şöyle demiştir: "Şimdi bildiklerimi önceleri bilmiş olsaydım Resulullah’ı (s.a.v) eşlerinden başkaları yıkamazdı."(Azîmâbâdî, Avnü‘l-Ma’bûd, 8/288.)

Nitekim Hz. Ali Hz. Fâtıma’yı yıkamış, Hz. Ebû Bekir de eşi Esmâ’ya, öldüğünde kendisini yıkaması için vasiyette bulunmuş, vefat edince de Esma bu vasiyeti gereğince onu yıkamıştır.(Nevevî, el-Mecmû‘, 5/114-117; Zühaylî, el-Fıkhü‘l-İslâmî, 2/1485; Şirbînî, Mugni’l-Muhtâc,2/12)

Ancak kadın ric’î talâkla da olsa boşanmış ise, bu takdirde eşlerden birinin ölen diğer eşini yıkaması caiz olmaz.

Hanefî mezhebine göre erkeğin, ölen eşini yıkaması caiz değildir. Çünkü kadın ölünce kocasıyla arasındaki nikâh bağı sona erer. Ama kadının, ölen kocasını yıkaması caizdir.

Bir kadın erkekler arasında ölür de beraberinde kocası veya bir kadın bulunmazsa, yabancı erkeklerden biri ona dirseklerine kadar teyemmüm ettirir. Bunu yaparken de edep yerlerini görmemek için gözlerini yumar ve eliyle avret yerlerine dokunmaz. Ama aralarında kocası bulunmaz da mahremi olan bir erkek bulunursa onu bu erkeğin yıkaması vacip olur. Kocası varsa, yıkamada mahremi olan erkeğe tercih edilir.Bir erkek, aralarında eşinin veya mahremi olan bir kadının bulunmadığı kadınlar arasında ölürse, yabancısı olan kadınlardan biri, eline bir bez sararak ona teyemmüm ettirir. Edep yerlerini görmemek için de gözlerini yumar. Eğer aralarında karısı varsa, eline bir şey sarmadan da onu yıkaması vacip olur. Şayet o sırada eşi bulunmaz da kızı, kız kardeşi veya annesi gibi mahremi olan bir kadın bulunursa, bunların yıkamaları vacip olur. Karısı varsa, mahremi olan diğer kadınlara tercih edilir.Küçük bir erkek çocuğu öldüğünde kadınların; küçük bir kız çocuğu öldüğün de ise erkeklerin onu yıkaması caiz olur.Çocukluk devresini geride bırakarak ölen erseliği (hünsa) mahremlerinin bulunmaması durumunda yabancı erkek veya kadınların yıkaması ve yıkarken de ellerine bir bez sarıp gözlerini yummaları vaciptir. (Şirbînî, Mugni’l-Muhtâc, 2/12.)

Onun bedeninin tamamını kapsayacak bir yıkayışla yetinmek gerekir. Çocukluk çağında ölen erselik ise diğer çocukların hükmüne tâbidir.

Hanefî mezhebine göre ergenlik çağına gelmemiş erseliklerin ölüsü, ne erkekler ne de kadınlar tarafından yıkanabilir. Bunlar da erkek veya kadın cenazeyi yıkayamazlar. Ancak ölüye elbise üzerinden teyemmüm ettirebilirler.

Cenaze yıkamanın mendupları
Cenaze yıkama ile ilgili mendupları şöyle sıralayabiliriz:

1. Yıkamanın (içlenmesi
Cenazeyi her yıkayışta su, bedeninin her tarafını kapsamalıdır. Yıkayışların ilki farz, ikinci ve üçüncüsü ise menduptur. Cenaze, bedeninin her tarafını kapsayacak üç yıkayışla yıkanıp temizlendikten sonra yıkayışı tekrarlamak mekruhtur. Yıkayışı üçten az sayıda yapmak, beden temizlenmiş olsa bile mekruhtur. Ama beden her tarafı kapsayan üç yıkayışla temizlenmezse, yıkama sayısını cenazenin bedeni temizleninceye kadar sınırsız olarak artırmak ve sayıyı tek ile sona erdirmek mendup olur. Söz gelimi beden dört yıkayışla temizlenirse, sayıyı tek ile sona erdirmiş olmak için beşinci kez yıkanır.

2. Yıkama suyuna koku ve benzeri şeylerin katılması
Son yıkama suyuna kâfur ve benzeri şeylerin katılması menduptur. Ama kâfur katmak daha iyidir. Son su dışındaki sulara gelince, bunlara köknar yaprağı ve sabun gibi temizleyici maddeler katmak mendup olur. Ölü eğer hac ihramında iken ölmüş ise, yıkama suyuna koku verici bu maddeler katılmaz. Çünkü hayatta olan ihramlının da yıkama suyuna bu gibi maddeler katılmaz.

3. Yıkama suyunun soğuk olması
Şiddetli soğuk gibi sakıncalı bir durum olmadıkça veya kirleri ancak sıcak su ile giderebilme gibi bir sebep söz konusu olmadıkça cenazenin soğuk suyla yıkanması daha faziletli olur.

Hanefî mezhebine göre ölüyü her halükârda sıcak suyla yıkamak daha faziletlidir.

4. Cenazenin başına ve sakalına koku sürülmesi
Yıkama işi bittikten sonra ölünün başına ve sakalına safran dışındaki diğer kokulardan sürmek menduptur. Ayrıca alın, burun, eller, ayaklar ve dizler gibi secde organlarının; gözler ile kulakların üzerine ve koltuk altlarına güzel koku verici maddeler koymak da menduptur. Bu koku verici maddenin kâfur olması daha faziletlidir. Tabii ki bütün bunlar ölünün hac ihramlısı olmaması durumunda mendup olur.

5. Ölünün yanında buhur tutturulması
Cenazenin ruhunu teslim etmesi anından itibaren namazı kılınıncaya kadar etrafında buhur tüttürülmesi menduptur.Cenazenin, suyun alt tarafına sirayet etmesine engel olmayan ince bir gömlek içinde yıkanması menduptur. Yıkayan kişi, elini bu gömleğin geniş yeninin içine sokabilirse mesele yoktur. Bu mümkün olmazsa, yenlerin iki taraftan yarılması gerekir.

Yıkamadan önce cenazeye abdest aldırılması
Yıkamadan önce cenazeye tıpkı cünüp kişinin yıkanmadan önce aldığı abdest gibi bir namaz abdesti aldırılır. Yıkayıcının, başparmağıyla işaret parmağına bir bez sarması, bu bezi ıslatarak ölünün dişlerine, diş etlerine ve burun deliklerine sürmesi müstehap olur.

Ölüyü yıkayanda bulunması mendup olan nitelikler
Ölüyü yıkayan kişinin; yıkamayı tam yapması, ölüde gördüğü kötü halleri gizlemesi, iyi halleri açıklaması için güvenilir bir kişi olması menduptur. Ölünün yüzünün parlak ve mütebessim olduğunu ve kendisinden güzel kokular saçıldığını görürse, bunu başkalarına anlatması müstehap olur. Ölüden, hoşa gitmeyen pis bir koku saçıldığını, yüzünün asık ve ters olduğunu görmesi durumunda bunu başkalarına anlatması câiz olmaz. Yıkama işini bitirdikten sonra, kefeni ıslanmasın diye iyice kurulaması da menduptur.

Ölüye yapılması mekruh olan işler
Ölünün saç ve sakalını taramak mekruhtur. Ancak saç ve sakalı birbirine karışıp keçeleşmiş ise taranması sünnettir. Tırnak, saç ve bıyığını kesmek, koltuk altı ve kasık tüylerini gidermek mekruhtur.
Cenaze, sünnetsiz olsa bile sünnet edilmez. Aslında yapılması uygun olan, bedenindeki bütün şeylerin kendisiyle birlikte defnedilmesidir. Bu sayılanlardan bazısı bedeninden kopup düşerse, bunları kefenine koyarak onunla birlikte defnetmek gerekir.

Yıkandıktan sonra cenazeden pislik çıkması
Yıkama işi tamamlandıktan sonra cenazeden pislik çıkması ve bununda bedenine veya kefenine bulaşması halinde bu pisliği gidermek gerekir. Ama yıkama işi tekrarlanmaz.

Hanefî mezhebine göre yıkama işi tamamlandıktan sonra ölüden, bedenine veya kefenine isabet eden bir necaset çıkmasının bir sakıncası olmaz. Ancak bu, kefenlemeden önce meydana gelmişse, sadece temizlik maksadıyla giderilmelidir. Bu necaseti gidermek, üzerine kılınacak namazın sahih olmasının şartlarından değildir. Necaset, kefenlemeden sonra çıkmışsa yıkanmaz. Çünkü o aşamadan sonra yıkanmasında zorluk vardır. Ama ölüye, kendisinden çıkmayan haricî bir necaset bulaşırsa, meselâ necis bir kefene konulursa bu, üzerine kılınacak olan namazın sahihliğine engel olur.

Cenazenin yıkanması
Cenaze, yıkama esnasında yüksekçe bir yere konur. Yanında, yıkayıcıyla yardımcısından başka bir kimse bulunmamalı, suyun alt tarafa geçmesine engel olmayan ince bir gömlek içinde yıkanmalıdır. Yıkayıcı elini, ölünün üzerindeki gömleğin geniş yenlerinden içeri sokabilirse sokmalı, bunu yapamazsa gömleği iki tarafından yırtmalıdır. Eğer böyle bir gömleği yoksa, edep yerlerini başka bir şeyle örtmek gerekir.Yıkanacağı yere konulmasından sonra cenazenin yüzünü örtmek müste-haptır.
Havanın soğuk ve bedeninin kirli olmaması halinde, soğuk ve temiz bir su ile yıkanmalıdır. Aksi halde suyun azıcık ısıtılması gerekir.Bu hazırlıklar yapıldıktan sonra yıkayıcı onu, yavaşça teneşirin üzerine koyar. Sırtını da kendi sağ dizine dayayarak karnını sol eliyle mesheder. Karnındaki fazlalıkları çıkarmak için bu mesh işini yüklenerek birkaç kez tekrarlar.Yıkama yerinde etrafa güzel koku saçan bir buhurdanlık bulundurmak mendup olur. Kokusunun çevreye yayılmaması için ölünün üzerine fazlaca su dökülür. Bundan sonra sırt üstü yatırılır. Yıkayıcı sol eline bir bez sararak ön ve arka edep yerlerini yıkar. Yıkayınca da elindeki bezi çıkarıp atar. Ölüden çıkan pislik eğer eline bulaşmışsa, elini yıkayıp temizler.

Bundan sonra yine sol elinin işaret parmağına ıslak bez sararak bununla ölünün dişlerini ve burun deliklerini mesheder. Ağzı necis olmamışsa ağzını açmaya gerek yoktur. Ama necis olmuşsa, temizlemek için dişlerini açmalıdır.Daha sonra da hayattaki kimselerin abdestleri gibi mazmazalı ve istin-şaklı bir abdest aldırır. Mutemet olan görüşe göre yıkayıcının, "Bu ölüye abdest aldırmaya niyet ettim" diyerek niyet etmesi vaciptir. Yıkama için niyet etmekse sünnettir.Ardından üzerlerinde ister saç ve tüy bulunsun ister bulunmasın, baş ve çenesi köknar yaprağı ve sabun gibi bir temizleyici ile yıkanmalıdır. Eğer saç ve sakalı birbirine karışmışsa ve ihramlı değilse, iri dişli bir tarakla taranır. Kılların dökülmemesi için de taramanın yavaş yapılması gerekir. Bütün bunlara rağmen bir şeyler düşerse, o zaman bunlar kefenin içine konur.

Sonra sırt üstü uzanmış vaziyette sağ yüzü tarafından boyundan ayağa kadar yıkanır. Bundan sonra aynı şekilde sol tarafı da yıkanır. Bunun ardı sıra sol yanına çevrilerek sağ tarafı ense -sırt-ayak istikametinde yıkanır. Bunun ardından sağ yanına çevrilerek sol tarafı da aynı şekilde yıkanır ve her yıkayışta sabun ile benzeri şeylerden yararlanılır.

Ölüyü yüz üstü yatırmak, saygınlığına halel getireceğinden dolayı haramdır. Üzerinde kalan sabun ve benzeri şeylerin kalıntılarını gidermek için baştan ayağa doğru üzerine su dökülür. En sonunda üzerine saf su dökülür. Vasfını değiştirmeyecek derecede az miktardaki kâfuru suya katmak da mendup-tur. Ölü hac ihramlısı değilse, yıkama suyuna kâfur ve benzeri kokulu maddeler katılması mendup olur. Aksi halde katılması caiz olmaz.

Bu üç yıkayış bir yıkayış sayılır. Çünkü son yıkayıştan önceki yıkayışlarda su, içine katılan temizleyici malzeme ve koku nedeniyle vasfını değiştirdiğinden ötürü yıkayış olarak hesaba katılmaz. Sadece son yıkayıştaki su vasfını değiştirmediğinden dolayı, onunla yapılan yıkama, yıkayış olarak hesap edilir ve yıkamanın vâcipliği onunla yerine getirilmiş olur. Ancak önceki şekliyle ikinci ve üçüncü bir defa yıkamak sünnet olur ve böylece yıkamaların sayısı dokuzu bulmuş olur. Ama bu tekrar, baş ve çene dışındaki yerlerin yıkanması şeklinde olur. Buraları yıkamayı tekrarlamak menduptur.

Cevap: vücudunda ciddi yaralar bulunan cenaze şafii mezhebine göre nasıl yıkanır ?

mum
Yaralar varsa yıkanır ve yara aktığı halde kefenlenir ve mümkünse yara akması varsa, onu akmayacak yani dışa taşmayacak bir kefene sarmatır.
Cenaze poşeti gibi…

yaranın ölüye acısı olmaz