Mutezileye verilen diğer isimler

Mutezile’ye verilen diğer isimler

Kayıtsız Üye
Mutezile’ye verilen diğer isimler

Cevap: Mutezile’ye verilen diğer isimler

Yetim
Ehl-i Adl ve’t-Tevhid: Mutezile için en çok kullanılan ve kendilerinin en çok beğendikleri isim budur. Onlara göre , Allah’ın gerek birliğini en iyi şekilde anlayan ve ispat eden kimseler olmaları itibariyle kendilerine bu ismi uygun görmüşlerdir.El-Adl sözü ile kaderi inkar edip , insana kendi fiilini yaratma kudreti vermiş böylece Allah’a şer isnadından kendisini tenzih etmiş olduklarına , Tevhid ile de Allah’ın bütün kadim sıfatlarını nefyetmek suretiyle O’nun hakiki birliğini ispat ettiklerine inanmış olmalarından ötürü bu ismi almışlardır.[1]
El-Kaderiyye : Mutezile bu isimle de anılmaktadır.Bu ismi almalarının sebebini Bağdadi şöyle naklediyor: İnsanın kendi fiilini takdir ve yaratma kudretine sahip olduğunu ve Allah’ın kulun fiili üzerinde bir etkisi bulunmadığını ileri sürmelerinden dolayı , ehli sünnet tarafından bu isim verilmiştir.[2] Mutezile bu ismi reddederek bunun , kaderin hayır ve şer Allah’tan başka olduğunu söyleyenlere ıtlak edilmesinin daha doğru olacağını ileri sürmektedir. Mutezile ‘ nin bu isimden bu kadar nefret etmesinin ve bu ismi muarızlarına yakıştırmasının sebebi ise , Hz. Peygamber’den rivayet edilen Kaderiyeciler bu ümmetin Mecusileridir hadisidir.[3] Aşırı tepkinin nedeni de kendilerini Mecusilik isnadından kurtarmak içindir.

Bunlar dışında Mutezile için bir çok isim zikredilmektedir:

1.el-Harkiyye:Kafirler ancak bir defa yanacaklar diyenlerin aldığı isim
2.el-Mufniyye: Cennet ve Cehennem’in sonlu olduğunu söyleyenlerin aldıkları isim.
3.el-Vakıfiyye: Kur’an’ın yaratılmış olduğu hususunda tevakkufu , susmayı tercih edenlerin aldıkları isim.
4.el-Lafziyye: Kur’an’ın lafızlarının gayri mahluk olduğunu söyleyenlerin aldıkları isim
5.el-Mültezime. Allah’ın her yerde , her mekanda bulunduğunu söyleyenlerin aldıkları isim
6.el-Kebriyye: Kabir azabını inkar edenler[4]

Bunlar dışında da el-Cehmiyye , el-Muattıla ,el- Havaric , el- Vaidiyye gibi isimleri de vardı.İnsanın sosyal yapısına hakim olan bir takım prensip ve kuralları fertlerin en çok sevdikleri isim ve lakaplarla anılmaları gerektiğine göre , İslam topluluğunda büyük bir yer işgal eden bu sisteminde ikiden fazla ismi üzerinde durulmamış , genelde Mutezile ve el-Ehl-i Adl ve’t-Tevhid isimleri kullanılmıştır.

[1] Şenel Lütfi , a.g.e. ,s.127
[2] Bağdadi , el-Fark, s.101 ; Şenel Lütfi , a.g.e. , s.127
[3] Şehristani , el-Milel ,c.1, s.43 ; Işık Kemal ,a.g.e., s.57 ; Şenel Lütfi , a.g.e. , s.128
[4] El-Makrizi , a.g.e., s.169

mutezile isimleri, vaidiyye mezhebi