Borçlunun borcunu vadesinden önce ödemesi karşılığında alacaklının indirim yapması

Borçlunun borcunu vadesinden önce ödemesi karşılığında alacaklının indirim yapması

Fetva Meclisi
Borçlunun, borcunu vadesinden önce ödemesi karşılığında, alacaklının alacağından indirim yapması, caiz midir?

Borçlunun her hangi bir şart koşmadan borcunu vadesinden önce ödemesi caiz olduğu gibi (İbn Âbidîn, Reddü’l-muhtâr, Beyrut, 1991, V, 82), alacaklının da herhangi bir şarta bağlı olmaksızın ödemenin erken yapılmasından dolayı alacağından bir miktar indirim yapması caizdir (Merğînânî, el-Hidâye, III, 60-61). Zira satıcı alacağının tamamından vazgeçebileceği gibi, indirim de yapabilir. Bu, müşteri lehine bir ikram olup, faiz kapsamına girmez. Ancak alım satım akdinde taraflar, vadeli satılan malın bedelinin, vade dolmadan ödenmesi halinde fiyatta indirim yapılmasını şart koşarlarsa; içlerinde Hanefiler’in de bulunduğu ulemanın çoğunluğuna göre bu akit fâsit olur. Fâsit akid de faizli muamele hükmündedir. (Serahsî, el-Mebsût, Beyrut, 1993, XIII, 126; XXI, 31; Merğînânî, el-Hidâye, III, 48; İbn Âbidîn, Reddü’l-muhtâr, Beyrut, 1991, V, 84-85, 91). Alacaklı, vadesi gelmiş olan bir alacağı için, borçluya, alacağının belirli bir kısmını tayin ettiği süre içerisinde ödemesi durumunda kalanından ibra edeceğini söyler, borçlu da o süre içerisinde öderse bu caiz olur ve alacağının kalan kısmından ibra etmiş sayılır (Merğînânî, el-Hidâye, II, 180) Vadesi dolmamış borçlarda alacaklının borçluya, borcun bir kısmını vade dolmadan önce ödemesi şartıyla kalan kısmının düşürülmesi için yapılan bir sulh sözleşmesi Hanefî âlimlerine göre caiz değildir. Çünkü vade para karşılığında satılmış olur. Bu da faize girer (Merğînânî, el-Hidâye, III, 197; Ali Haydar, Dürerü’l-hükkâm Şerh-u Mecelleti’l-ahkâm, IV, 57). Mecmeu’l-fıkhi’l-İslâmî (İslam Fıkıh Akademisi) 1998 yılında aldığı 64 no’lu kararında; daha önceden şart koşulmuş olmaması ve araya üçüncü bir şahsın girmemesi kaydıyla, ister alacaklının ister borçlunun talebi ile olsun, vadeli borcu peşine döndürme karşılığında borçtan indirim yapmanın caiz olduğuna karar vermiştir (Mecelletü Mecmai’l-Fıkhi’l-İsl’amî, Sayı, 6, sh. 193).

Cevap: Borçlunun borcunu vadesinden önce ödemesi karşılığında alacaklının indirim yap

cihad38
selamun aleykum; benim de bir sorum olacak;
bilindiği üzre iş yerine gelip alışveriş yapan her müşteri aldığı malda indirim(ikram) yapılmasını ister/istiyor.alacağı her kalemde mümkün olduğu kadar indirim yapıyoruz.(misal kar marjımız % 25 ise bunu %20 ye iniyoruz) sorun şurda, kalem başı bu indirimi yaptığımız halde aldıkları malların toplamından da kesinti yapmak istiyorlar,misal; her parçada indirim yapılmış olarak toplam 845 tl lik mal sattık. ödeme yapacağı zaman müşteri bu hesabı 800 tl olarak ödemek istiyor. bizde mümkün olan indirimi yaptık,kurtarmaz falan diyoruz ama yinede kesiliyor,
bizim istemeden kabul ettiğimiz,müşterinin zorla kestiği bu paranın manen hükmü ne,kime ne zararı var.
soru uzun oldu ama günde onlarca defa karşılaşıyoruz bu durumla.

birde kredi kartı ile yapılan ödemelerde iş yerimiz malum komisyon ödeme şartını kabulle birlikte parayı bankadan ertesi gün alıyor.diyelim ki 1000 tl kart çekince 15 tl komisyon ödüyoruz,erken alım yapıldığı için. bu faize girermi,yani iş yeri sahibi faiz yemiş/vermiş olurmu.

Cevap: Borçlunun borcunu vadesinden önce ödemesi karşılığında alacaklının indirim yap

Ercan
Eğer zarar edecek kadar indirimi zorla yaptırıyorlarsa malı satmazsınız. Kabul ediyorsanız zarara katlanarak, bilerek vermiş oluyorsunuz.

Belirli komisyonla parayı erken alırken verdiğiniz para faiz değil, bankanın hizmeti karşılığı verilen komisyondur.

borçu vadesinden önce ödemenin dini hükmü